«Праз дзевяць месяцаў пасля паходу ў абменнік узніклі пытанні»

Беларус паехаў у банк, каб абмяняць даляры.

Пачалася гісторыя яшчэ ў 2023 годзе. Мужчына паехаў у банк, каб абмяняць даляры, вярнуўся дадому і паспеў забыць пра той візіт у абменнік. Але ў 2024 годзе на яго выйшлі з пытаннем - дзе 100 даляраў, якія ён забраў з банка? Выявілася, у той дзень у банку выявілі нястачу, піша «Онлайнер».

Не такая рэдкая гісторыя

Выпадкі, у якіх людзі сыходзяць з банка з грашыма, якія яны не павінны былі забіраць, перыядычна пападаюць у справаздачы міліцыі.

Апошні з іх, пра якую распавялі грамадскасці, - касірка ў Магілёве памылкова выдала лішнюю 1000 рублёў. Яна не прыбрала гатоўку, якую атрымала ад папярэдняга кліента, і перадала яе кліенту разам з яго грашыма. 19-гадовы хлопец з'ехаў дамоў у Шклоў, але яго знайшлі і распачалі крымінальную справу.

Яшчэ адна гісторыя з Магілёва, але тут ужо ёсць пастанова суда - мужчыну прызналі вінаватым у таемным выкраданні маёмасці (крадзяжы), на падставе ч.1 арт.205 КК яму далі штраф 90 базавых адзінак (у 2024 годзе гэта было 3600 рублёў). Касірка банка па няўважлівасці дапусціла памылку і перадала мужчыне лішнія 1120 рублёў.

Выпадак у Гомелі, у які складана паверыць: жанчыне замест тысячы даляраў памылкова выдалі 10 000 даляраў. Гэтая гісторыя яшчэ з 2014 года, тады за інфармацыю пра жанчыну, якая забрала грошы, абяцалі ўзнагароду да тысячы даляраў.

Нават калі ў аперацыі з гатоўкай не ўдзельнічае касірка, усё адно ёсць сэнс пералічыць атрыманыя грошы. Мянчук забраў у банкамаце 600 рублёў, бо думаў, што гэта «памылка банка». Вынік - крымінальная справа.

У банках раяць не забіраць чужыя грошы ў прыладах самаабслугоўвання, калі іх там забыўся папярэдні кліент. Як правіла, банкаматы настроеныя такім чынам, што праз нейкі час (30-60 секунд) прылада забірае забытыя грошы назад.

- Калі грошы па-ранейшаму застаюцца навідавоку і іх можа нехта забраць, лепш за ўсё паведаміць аб гэтай сітуацыі ў банк - у той, якому належыць банкамат.

«Не памятае, каб браў чужыя грошы»

А гэтай гісторыяй з рэдакцыяй падзялілася дачка мужчыны, які патрапіў у падобную сітуацыю. Сям'я папрасіла не згадваць іх сапраўдныя імёны - гісторыя не з прыемных, а бацьку амаль 80 гадоў, ён вельмі перажываў праз здарэнне.

4 ліпеня 2023 года Аляксей сеў на ровар і паехаў у банк. Дакладную дату ён памятае добра - гэта дзень смерці яго сына, ён хацеў памяняць валюту, каб абнавіць надмагілле. Ён узяў грошы, з'ездзіў у банк з далярамі і вярнуўся з беларускімі рублямі. Грошы паклалі да іншай гатоўкі, каб разлічыцца з працоўнымі, калі яны ўсё скончаць.

У сакавіку 2024 года да Аляксея прыйшлі са Следчага камітэта і пачалі задаваць пытанні наконт грошай, з якімі ён выйшаў з банка 9 месяцаў таму, і лішніх 100 даляраў. На многія з іх ён не мог адказаць праз нюанс са здароўем - у мужчыны інваліднасць другой групы па зроку.

- Калі яму трэба разгледзець нейкія дробныя прадметы, ён дома бярэ вялікую лупу, такую тоўстую, як лінза. Калі ён нешта чытае, дык з дапамогай яе. Грошы ён па колеры адрозніць можа, але блытае некаторыя купюры, якія па колеры падобныя.

Ён блізка бачыць дрэнна, але абрысы прадметаў, людзей, аўтамабілі, святлафор, дрэвы - усё гэта адрознівае. Але, каб вы разумелі, які ў яго зрок: я магу прайсці побач з ім на вуліцы, і, калі я яго не паклічу, ён не даведаецца, што гэта я ішла, - распавядае дачка.

Чаму ў такім выпадку менавіта мужчына мяняў грошы? Дачка кажа, што бацька заўжды хадзіў у банк і праблем не ўзнікала. Так, ён ездзіў на ровары - нягледзячы на інваліднасць, ён можа гэта рабіць. Дакладную суму, якую ён мяняў, мужчына не мог успомніць - даляры яму давала жонка ў складзеным выглядзе, яна ж брала ў яго беларускія рублі і, не пералічыўшы, паклала да іншых грошай.

- Яны нават не думалі, што гэта нейкія «левыя» грошы ці яшчэ нешта. Зразумела, у іх тамака пенсія складзеная, яны яшчэ гэтыя грошы туды паклалі. Увогуле, дакладную суму яны назваць не могуць.

Высветлілася, што да Аляксея да таго ж касіру падыходзіла жанчына, супрацоўніца гэтага банка. Яна рабіла перавод у далярах свайму сыну, пазней высветлілася, што 100 даляраў з сумы да яго не дайшлі. Паводле адной з версій, яны маглі застацца ў латку для прыёму і выдачы грошай.

- Чаму да вашага бацькі прыйшлі праз такі час? Жанчына не адразу знайшла знікненне?

- Калі яна даведалася пра гэтыя грошы, я не ведаю. На які дзень гэта адбылося, нам не агучвалі.

Пакуль ішоў разбор, летам 2024 года мужчына перадаў 100 даляраў, жанчына, якая тады недалічылася гэтай сумы, дала яму распіску.

- Потым у канцы лета, у жніўні 2024-га, патэлефанаваў тату следчы, кажа, прыйдзіце, ваша справа спыняецца па амністыі. І на гэтай стадыі ўсё скончылася.

Але ў студзені гэтага года Аляксею зноў патэлефанавалі і папрасілі прыйсці на гутарку. Патлумачылі, што на гэты выпадак звярнула ўвагу пракуратура.

- Тата намагаў на тым, што не браў чужыя грошы. Я кажу: тата, можа, ты не памятаеш, ці гэта выпадкова. Але мне б ён сказаў, яму няма сэнсу адмаўляцца. Кажа, якое ганьба апынуцца ў такой сітуацыі на старасці год.

І калі да яго прыйшлі праз дзевяць месяцаў... Выбачыце, часам ты не памятаеш, што рабіў учора. Хаця я не скажу, што ў яго склероз ці дэменцыя.

Зусім нядаўна стала вядома: справа ўсё ж закрытая. Драматычную гісторыю ў сям'і хацелі б больш не ўспамінаць, хаця ў іх ёсць пытанне, якую адказнасць у такіх выпадках нясуць касіры.

— Атрымліваецца, два відушчыя людзі, касірка і кліентка, недаглядзелі, а чалавек з інваліднасцю прыйшоў і ледзь не застаўся вінаватым ва ўсёй гісторыі.

Што гаворыць закон?

Што рабіць, калі ў банку выдалі лішнія грошы, тлумачыць юрыстка Таццяна Равінская.

- Знойдзеныя, залішне выдадзеныя па памылцы грошы - гэта чужая маёмасць, пакінуць іх сабе і нікуды не паведаміць, не вяртаць, вядома ж, нельга.

Знайсці чалавека, які атрымаў лішнія купюры, зараз нескладана. Таму неабходна вярнуць грошы ў банк альбо ў міліцыю, паведаміўшы пра ўсе абставіны.

- З пункту гледжання грамадзянска-прававой адказнасці гэта беспадстаўнае ўзбагачэнне. Банк мае права пры ўстанаўленні асобы чалавека і пры незвароце грошай запатрабаваць іх праз суд (п.1 арт.971 ГК). У гэтым выпадку, акрамя таго, банк можа запатрабаваць выплаты адсоткаў за карыстанне чужымі грашыма (п.2 арт.976 ГК).

Калі будзе дакладна ўстаноўлены чалавек, які прысвоіў «лішнія» грошы, і ён будзе катэгарычна адмаўляць гэты факт, у такім выпадку (вядома, пры даказанасці яго віны) гаворка можа ісці і аб крымінальнай адказнасці паводле арт.215 КК (прысваенне знойдзенай маёмасці; караецца грамадскімі работамі, або штрафам, або арыштам).

Аднак, каб дзеянні вінаватага кваліфікавалі паводле гэтага артыкула, ён павінен завалодаць сумай, не меншай за 1 тысячу базавых адзінак (цяпер - 42 000 рублёў). Прысваенне грашовых сродкаў у суме да гэтай сумы прыводзіць да адміністрацыйнай адказнасці паводле арт.11.4 КоАП (штраф да 5 БА).

- Што тычыцца работніка банка, то ацэнку яго дзеянням дасць адпаведная праверка. Наймальнік павінен праверыць, ці ўсё было выканана работнікам у адпаведнасці з патрабаваннямі, якія высташляюцца да выкананых аперацый.

Пры выяўленні памылак наймальнік павінен разгледзець і ўлічыць наяўнасць прычынна-следчай сувязі паміж прычынай, якая пацягнула матэрыяльную шкоду, і наступствамі, гэта значыць, прычыненнем гэтай шкоды. Пры наяўнасці віны работніка яго могуць прыцягнуць да матэрыяльнай адказнасці - яму давядзецца кампенсаваць шкоду.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]