Паваротны момант гісторыі: лідары Еўропы сабраліся на саміт аб бяспецы і Украіне

Надышоў час для беспрэцэдэнтных пастаноў.

Лідары краін ЕЗ сабраліся ў чацвер у Брусэлі на спецыяльную раду ў абароне. Чакаецца, што апроч пытанняў пераўзбраення Еўропы лідары абмяркуюць далейшую падтрымку Кіева пасля заявы прэзідэнта ЗША Дональда Трампа ў панядзелак аб прыпыненні дапамогі Украіне. На саміт запрошаны прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі, паведамляе ВВС.

Пасля сустрэчы Трампа і Зяленскага ў Белым доме на мінулым тыдні нервы ў Еўропе нацягнутыя да мяжы, і рыторыка еўрапейцаў не пакідае сумненняў у тым, якое значэнне надаюць яму афіцыйныя асобы ЕЗ.

Праз тры гады пасля поўнамаштабнага ўварвання Расеі ва Украіну жэсты адміністрацыі Трампа на адрас прэзідэнта Расеі Уладзіміра Пуціна выклікалі ў Еўропе асцярогі, што кантынент больш не зможа разлічваць на падтрымку ЗША ў гарантаванні сваёй бяспекі.

Прынятая ў сераду пастанова Вашынгтона прыпыніць абмен выведвальнымі звесткамі з Украінай толькі пагоршыла гэтыя асцярогі.

Фрыдрых Мэрц - магчымы наступны канцлер Германіі, - прапанаваў абмеркаваць супольнае выкарыстанне ядзернай зброі для гарантавання бяспекі Еўропы.

Прэзідэнт Францыі Эмануэль Макрон у сераду падчас звароту да нацыі заявіў, што Францыя гатова абмеркаваць магчымасць распаўсюджвання свайго ядзернага "парасоніка" на еўрапейскіх партнёраў. Макрон заявіў, што кантынент знаходзіцца на "паваротным моманце гісторыі".

Паводле слоў кіраўніка Еўракамісіі Уршулі фон дэр Ляен, Еўропа сутыкнулася з "відавочнай і сур'ёзнай небяспекай у такіх маштабах, якіх ніхто з нас не бачыў за ўсё сваё дарослае жыццё", а прэзідэнт Еўрапейскай рады Антонію Кошта заявіў, што гэта "вызначальны момант для Украіны і еўрапейскай бяспекі".

У лісце да еўрапейскіх лідараў фон дэр Ляен таксама адзначыла, што кантынент павінен "вызваліць нашу прамысловую і вытворчую моц і накіраваць яе на дасягненне мэты бяспекі".

Пераўзбраенне Еўропы

У панядзелак фон дэр Ляен абвясціла аб беспрэцэдэнтным абаронным пакеце, які атрымаў назву ReArm Europe, і заявіла, што Еўропа гатова значна павялічыць свае выдаткі на абарону "з неабходнымі тэмпамі і амбіцыямі".

Фон дэр Ляен заявіла, што тры прапановы, выкладзеныя ў плане ReArm Europe, падтрымаюць Украіну і "развяжуць доўгатэрміновую неабходнасць узяць на сябе значна больш адказнасці" за еўрапейскую бяспеку - магчыма, маючы на ўвазе той факт, што многія еўрапейцы больш не думаюць, аб магчымасці аўтаматычна спадзявацца на дапамогу ЗША ў абароне кантынента.

ReArm Europe прапануе:

Дазволіць краінам павялічваць узровень нацыянальнага дэфіцыту, каб вызваліць месца для павелічэння выдаткаў на абарону.

Даць пазыкі сумай 150 млрд еўраў на абаронныя інвестыцыі ў вобласці, якія могуць прынесці карысць абароне ЕЗ агулам - напрыклад, супрацьпаветраная і супрацьракетная абарона, сістэмы абароны ад беспілотнікаў, - што дапаможа спрасціць разлікі і знізіць выдаткі за кошт супольных закупак.

Дазволіць краінам перанакіроўваць сродкі, прызначаныя для праграм, накіраваных на нівеляванне адрозненняў паміж больш і менш шчаслівымі рэгіёнамі, на абаронныя выдаткі.

Еўрапейскаму інвестыцыйнаму банку таксама будзе дазволена фінансаваць вайсковыя праекты.

Са слоў фон дэр Ляен, ReArm Europe можа вызваліць агулам 800 млрд еўраў на абаронныя выдаткі.

Многія еўрапейскія лідары гавораць, што падтрымліваюць хуткія і смелыя дзеянні гарантавання бяспекі кантынента.

Прэм'ер-міністр Польшчы Дональд Туск назваў ReArm Europe "фундаментальным зрухам", а прэзідэнт Літвы Гітанас Наўседа сказаў, што саміт дасць Еўропе магчымасць паказаць, "ці з'яўляецца яна проста дыскусійным клубам, ці мы здольныя прымаць пастановы".

Абмеркаванне і прыняцце новых планаў, зрэшты, наўрад ці пройдзе гладка.

Прэм'ер-міністр Славакіі Робэрт Фіцо раней заявіў, што падыход ЕЗ "мір праз сілу" з'яўляецца "нерэалістычным".

А вугорскі прэм'ер Віктар Орбан у лісце Кошту запатрабаваў, каб Украіна не згадвалася ні ў якіх пісьмовых дакументах у выніках саміту.

Орбан, які раней неаднаразова спрабаваў заблакаваць дапамогу ЕЗ Украіне і падтрымліваў Трампа за тое, што той "адважна стаіць за мір", заявіў, што цяпер існуе "стратэгічны раскол ... паміж большасцю Еўропы і ЗША".

"Адная старана намагае на зацягванні вайны ва Украіне, а другая імкнецца да спынення канфлікту", - сказаў ён.

Аднак у тым, што тычыцца агульнай бяспекі ў Еўропе, Орбан, відаць, гатовы да супрацоўніцтва.

Тым часам міністр абароны Вялікабрытаніі Джон Хілі ў Вашынгтоне абмяркуе са сваім амерыканскім калегам Пітам Хегсэтам пастанову ЗША прыпыніць абмен выведвальнымі звесткамі з Украінай і перспектывы мірнага пагаднення.

Паралельна працягваюцца спробы пераадолець трансатлантычны раскол у пытанні будучай бяспекі Кіева.

Магчыма, акурат для таго, каб дасягнуць адзінства напярэдадні саміту, Эмануэль Макрон запрасіў Орбана павячэраць у Парыжы ў сераду ўвечары, адразу пасля звароту прэзідэнта да нацыі.

Зварот прагучаў змрочна: Макрон заявіў, што Францыя і Еўропа павінны быць гатовы да таго, што ЗША больш не будуць на іх баку.

"Мы павінны быць адзіныя і поўныя смеласці абараніць сябе", - сказаў Макрон.

Са слоў Макрона, будучыня Еўропы не можа быць звязана з Вашынгтонам ці Масквой. Хоць яму "хацелася б верыць, што ЗША застануцца на нашым баку, мы павінны быць гатовыя да таго, што гэтага не адбудзецца", сказаў Макрон.

На наступным тыдні прэзідэнт Францыі плануе правесці ў Парыжы сустрэчу кіраўнікоў еўрапейскіх войскаў.

Макрон заявіў, што Брусэль зробіць "смелыя крокі", у выніку якіх еўрапейскія краіны "будуць больш гатовыя да абароны".

"Надышоў час для беспрэцэдэнтных пастаноў", – сказаў на заканчэнне ён.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]